Geç kapitalistleşmiş ülkelerin finansallaşması da geç ama hızlı oluyor. 2000’ler boyunca neoliberal popülist uygulamalar finansallaşmanın derinleştirilmesine dayanıyordu. GSS’nin getirilmesinden anlaşılan, finansal derinleşme dolu dizgin sürecek.
Türkiye ekonomisi için inşaat sektörü her zaman önemliydi. Ancak 2001 krizinden sonra inşaat ile finans sektörü arasındaki bağların kuvvetlenmesi, 2001 sonrası ile öncesi arasında niteliksel bir farkın oluşmasına neden oldu. Daha önceki yazılarda, inşat-finans bütünleşmesinin dinamiklerine ve 2000’li yıllardaki temel doğrultunun kent mekanının finansallaştırılması olduğuna işaret etmiştim (ilgilenenlere şu yazılara bakılabilir:
[
). Bu yazıda, geçtiğimiz hafta yapılan düzenleme ile uygulamaya geçen Gayrimenkul Sertifikası Sistemi’ne (GSS) odaklanacağım (GSS ile ilgili üç düzenleme var:
[
ve
[
“gayrimenkul sertifikası ihracı sadece gayrimenkul sektörü değil finansal piyasalar için de önemli”.
1. İnşaat firmalarının finansmanı
Ekonomik ve siyasal istikrarsızlık ortamında, kurdaki oynaklıkların arttığı ve 2017 Ocak ayından itibaren örtülü faiz artışlarının yapıldığı bir dönemde büyük inşaat firmalarının finansman sorunları yaşadıkları biliniyor. Dahası, inşaat-finans bütünleşmesi tamamıyla konut fiyatlarının artışının sürmesi üzerine kurulu. Fiyat artışı sürmesine rağmen artış hızındaki duraklama, bu alandaki sorunları daha da ciddileştiriyor. Böylesine sıkışık bir ortamda uygulamaya geçen GSS’nin ilk ve öncelikli hedefi, finansman anlamında tıkanan inşaat sektörü için yeni kaynakların sağlanması.
Bu yeni kaynağın kökeni ne yurt dışından borçlanma, ne de banka kredisi olacak. Yeni kaynağın, konut satın almaya dahi gücü yetmeyen kesimlerden toplanacak paralar olması hedefleniyor. Geçtiğimiz yıllarda yaşanan mağduriyetler nedeniyle “projeden satış” işlemleri sınırlanmıştı ve
[
açıklıyor: “Ev veya işyeri projelerinin tamamının gayrimenkul sertifikası ile finansmanı mümkün kılındı. Aynı zamanda, bu projelerin gayrimenkul sertifikasının yanı sıra başka finansman kaynakları ile de finanse edilmek istenmesi durumunda gayrimenkul sertifikası yatırımcılarının haklarına zarar vermeden projenin sadece sertifika ihracına konu edilmeyen bölümleri üzerinde kısmi teminat verilmesine imkân sağlandı. Bu suretle projenin finansman kaynakları çeşitlendirildi”.
2. Yoksulların sisteme entegrasyonu
Hürriyet’ten
[
GSS’nin temelini oluşturuyor. Finansallaştırılan kent mekanında ise konutların kullanım değerinden çok değişim değeri öne çıkıyor. Yani konut sertifikasına sahip olan bir kişinin nihai amacı ev sahibi olmak olmayabilir. Konutlar ve bunlara dayanarak üretilen sertifikalar sadece bir yatırım aracı olarak değerlendirilebilir. Kent mekanının metalaşması ve bu süreçte giderek değişim değerinin öne çıkması, hem yoksulları inşaat-finans sistemi ile bütünleştiriyor hem de finans sisteminin gündelik hayata nüfuzunu artırıyor. Buna ek olarak GSS ile finans sistemi için, aracılık faaliyetinden gelir sağlayacak yeni bir finansal ürün çıkarılmış oluyor.
5. Hazine borç çevriminin kolaylaştırılması
7 Mart 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanan
[
GSS’nin yaygınlaşması ile Türkiye’nin de İslami finans pastasından pay alması amaçlanıyor. GSS’nin bu boyutu Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı
[
“Türkiye’deki tüm tarım arazilerinin toplulaştırılmış şekilde borsada alalım satalım… Tapuda en likit olmayanı likit hale getireceğiz. Körfez’den Balkanlar’a kadar tüm menkul kıymetlerin (borsada) satışı olmasını istiyoruz”. Gördüğünüz gibi hedefler büyük. Geç kapitalistleşmiş ülkelerin finansallaşması da geç ama hızlı oluyor. 2000’ler boyunca neoliberal popülist uygulamalar finansallaşmanın derinleştirilmesine dayanıyordu. GSS’nin getirilmesinden anlaşılan, finansal derinleşme dolu dizgin sürecek.
[rn]13. 03. 2017 – GAZETE DUVAR
