Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), aralık ayı enflasyon tahminlerini açıkladı. Türkiye, 2020 yılını tüketici fiyatlarında yüzde 14. 60, üretici fiyatlarında ise yüzde 25. 15’lik artış ile sonlandırmış oldu. Yılsonu itibarıyla karşılaştırdığımızda, 2019’da tüketici fiyatlarında enflasyon oranı yüzde 11. 84, 2018’de ise yüzde 20. 30 olarak gerçekleşmiş idi.
Enflasyon, kuşkusuz bir sonuç; ulusal ekonomide mal, hizmet ve işgücü piyasalarındaki dengesizliklerin ve tıkanıklıkların bir sonucu. Nihayetinde de ekonomi idaresinin topyekûn sorumlu olduğu bir sonuç. Türkiye’nin özellikle son üç senedir izlediği dengesiz ve deyim yerindeyse
tahrip edici
ekonomi politikaları bir bütün olarak bir araya geldiğinde karşımıza bu tablo çıkıverdi: Son üç yılda birikimli olarak yüzde 37 artmış bulunan tüketim malı fiyatları. . .
Tüketici fiyatları düzeyindeki
genel
artış böyle iken, aslında tüketicileri çok daha yakından ilgilendiren alt kalemlere yakından bakmak daha açıklayıcı olmakta. örneğin toplam tüketim sepeti içerisinde yüzde 22. 77 ile en fazla ağırlığa sahip olan
gıda ve alkolsüz içecekler
kümesinde 2020’nin enflasyonu yüzde 20. 61 düzeyinde yaşanmış. Ulaştırma hizmetlerinde yıllık enflasyon yüzde 21. 12,
konut
sektöründe ise yüzde 9. 59. Bu üç sektörün tüketici sepetindeki toplam ağırlığı 52. 73, yani
“ortalama”
bir tüketicinin harcamalarının yarısı bu üç kalemde yaşanmakta.
9 TEMMUZ 2018 SONRASI TüRKİYESİ’NİN ENFLASYONU
Ama biz tekrar son
üç yılın
enflasyon hesabına geri dönelim. Son üç yıla damgasını vuran olgu, 9 Temmuz 2018 itibarıyla Türkiye’de gerçekleştirilen
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi
ya da genel söylemiyle
Yeni Türkiye
rejiminin kurgulandığı dönem.
Enflasyonun detaylı hesabını bir de söz konusu dönem için yapalım. Ortalama tüketici (ya da medyatik deyim ile
sokaktaki vatandaş) açısından en önemli kalem, elbetteki
mutfak enflasyonu, yani
gıdanın fiyatı. Aşağıda TÜİK verilerinden derlenen grafik, 2018’in ağustos ayını başlangıç kabul ediyor ve gıda enflasyonunu aylar itibarıyla izliyor. Karşılaştırma için de genel TÜFE düzeyiyle birlikte sergiliyor.
Kaynak: TÜİK Tüketici Fiyat İstatistikleri
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi döneminde (Ağustos 2018’den günümüze) gıda ve alkolsüz içkiler mallarında (mutfakta) yaşanan toplam enflasyon yüzde 47. 37. Yani son iki buçuk sene içerisinde Türkiye tüketicisi gıda mallarına yaklaşık yüzde 50 daha pahalı fiyat ödemekte.
Yukarıdaki grafik, gıda enflasyonunu, genel TÜFE endeksiyle karşılaştırıldığında, 2020 sonu itibarıyla genel tüm mallar fiyat ortalamanın yaklaşık 10 puan daha üstünde seyrettiğini gösteriyor. Bu basit hesabı diğer alt kalemlerle yaptığımızda da benzer sonuçlar elde ediyoruz: Toplam enflasyon
konutta
yüzde 32,
ulaştırmada
yüzde 34 olarak gözleniyor. İçinde bulunduğumuz dönemin en önemli harcama kalemi olarak izlediğimiz
sağlık harcamaları
için ise birikimli enflasyon yüzde 40 düzeyinde gerçekleşmiş.
Yeni Türkiye’de halk giderek daha hızlanan enflasyonla karşı karşıya; gıda mallarını da artık çok daha pahalıya satın almak zorunda.
Yukarıda kısaca vurguladığımız üzere
enflasyon, kuşkusuz bir sonuç; ulusal ekonomide mal, hizmet ve işgücü piyasalarındaki dengesizliklerin ve tıkanıklıkların bir sonucu. Nihayetinde de ekonomi idaresinin topyekûn sorumlu olduğu bir sonuç
6 OCAK 2020 – CUMHURİYET
