Ekim ayında. . . Tamamen dönemsel etkilerle. . . Tek haneye inen enflasyon kasım ayında yeniden çift hane: Yüzde 10. 56!Ekimde tek haneye inip yüzde 8. 55’i gördüğünde. . . Yıllık oranı bu düzeye indirme hedefleri bulunmamasına. . . Tek haneyi sağlamak için yoğun çaba göstermemiş olmasına rağmen. . . ReklamOrtada büyük bir başarı hikayesi varmış gibi cümleler kuran. Hükümet sözcüleri şimdi ne diyecek acaba?Peki ya. . . “Faizi indirdik enflasyon indi. Her zaman söylüyorum faiz sebep enflasyon neticedir” diyen. . . Cumhurbaşkanı, faiz en dip noktasındayken enflasyonun artmasına ne yorum getirecek?Neyse. . . Biz kimin ne dediğine değil de ne olduğuna bakalım.
***
Enflasyonu tek haneye indirmiş gösteren baz etkisi bitti. Enflasyon kasım ayında resmi verilere göre de yeniden çift haneli rakamlara ulaştı. Yıllık enflasyon yüzde 10. 56 olarak açıklansa da. . . Ocaktan bugüne 11 aylık enflasyon yüzde 11. 01 oran. Yani 11 aylık enflasyon oranı yıllık oranı geçti. Demek ki. . . Hâlâ tuhaf bir matematik etkisi ile yıllık enflasyon düşük. Hükümetin yeni ekonomi programındaki 2019 yıl sonu tahmini de. . . Merkez Bankasının tahmini de yüzde 12. Kasım ayı verilerine bakınca şu söylenebilir: Yıl sonunda enflasyon rakamı bu orana yakın bir düzeyde olacak. Dananın kuyruğunun koptuğu nokta tam da burası. Zira ‘tutan hedef’, maaş ve ücretliler için ‘yutan hedef’ haline gelecek!Açalım biraz.
GERçEKçİ HESAP HANGİSİ?Enflasyonda gerçeği daha iyi yansıtan hesaplama. . . Geçen yılın kasımına göre bu yılın kasımdaki artışı karşılaştırarak bulunan yıllık hesap değil. Daha gerçekçi olan ‘on iki aylık’ endeksleri kıyaslamak. TÜİK diyor ki. . . “On iki aylık ortalamalara göre fiyatlarda yüzde 15. 87 artış gerçekleşti”. Bir yanda yüzde 10. 56, bir yanda yaklaşık yüzde 16. Maaş ve ücret artışlarında bu oranın kullanılması gerekir. üstelik bu yüzde 16’lık oran ortalama bir hesap. Halkın en çok para harcadığı. . . Düşük gelirlilerin daha çok pay ayırdığı ürünlerde ise. . . Enflasyon yüzde 20 civarında. Gıda ve alkolsüz içecekler de yüzde 20. 76!Ev eşyasında 20. 80. . . Sağlıkta yüzde 17. 40. . . çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 23’ü aşıyor. ***Kış geldi fatura büyüdü. Aylık en yüksek artış yüzde 2. 69 ile giyim ve ayakkabı grubunda yaşandı. Kombiler yakılmaya başladı. Evler ısınıyor lakin doğal gaz faturaları cep yakıyor. Kasım ayında enflasyon sepetinde hesaba katılan 418 üründen 296’sının fiyatı artmış. Alkollü içecekler ve tütün grubunda yıllık artış yüzde 43’ü aşmış. ‘Efkar’ da pahalı!Ekonomiden sorumlu Bakan Berat Albayrak’a göre ise her şey yolunda: “Görünümdeki iyileşme sürüyor. Yılbaşından bu yana tüketici enflasyonunda 10 puana yakın düşüş yakaladık”.
İKİ YILDAKİ ERİME OLDUKçA YüKSEKMaaş ve ücretlere, yüzde 12 civarında çıkacak yıl sonu enflasyonuna göre. . . Ya da gelecek yılın hedefi olan yüzde 8. 5 oranı dikkate alınarak zam yapılırsa. . . Vay çalışanın haline!Yukarıda dikkat çektiğimiz üzere emekçinin enflasyonu yüzde 20’lerde. Genel ortamalar dikkate alınırsa enflasyon yüzde 15’in üzerinde.
***
Toplu sözleşme gereği memur ve memur emeklilerinin maaş ve aylıklarına temmuzdan geçerli olmak üzere yılın ikinci 6 ayı için yüzde 5 zam yapılmıştı. öngörüldüğü şekilde yıl sonu enflasyonu yüzde 12 civarında gerçekleşirse. . . Temmuz-aralık döneminde TÜFE artış oranı yüzde 6. 6 civarında olacak. Memur ve memur emeklileri ocak ayında, yüzde 5’lik sözleşmenin üzerinde kalan 1. 60’lık kısmı içinfark almaya hak kazanacak. 2020 için sözleşme gereği yüzde 4 zam alacak olan memur ve emeklileri, 1. 60’lık fark ile birlikte yüzde 5. 60 zam görecek. Resmi rakamları dikkate alarak bir hatırlatma yapalım. 2018 yılı yıl sonu enflasyonu yüzde 20. 30. Bu yıl sonunda hedef yüzde 12. Hadi diyelim daha düşük geldi ve oldu 11. 70. İki yılın enflasyon toplamı yüzde 32. Bu da demektir ki. . . 2017 sonunda 100 liraya aldığını vatandaş bu yıl sonunda 132 liraya alacak. Yüzde 4 artı 4 ile buralara varabilmek imkâansız!Bakan diyor ki, ‘Dengelendik’. Bu ne çıldırtan denge!
4 ARALIK 2019 – EVRENSEL
