Carry Trade mi Keriz Trade mi?
Dolar, enflasyonla paralel ilerlemiyor. Fakat faizler enflasyona göre hareket ediyor. Bu da, son haftalarda çok konuşulan “Carry Trade” getirilerini gündemimize sokuyor. Türkiye ekonomisi bir kısır döngü içerisinde.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerini yayınladı. Verilere göre 29,1 milyar dolarlık ithalata karşılık 19,3 milyar dolarlık ihracat, 9,9 milyar dolarlık dış ticaret açığına neden oldu. Günde ortalama 330 milyon dolar…
2022’nin aynı döneminde dış ticaret açığı 6,1 milyar dolarken, 2023’ün aynı döneminde 8,7 milyar dolar. Peki dış ticaret açığının artması neden kaynaklanıyor?
En tipik nedeni döviz kurları ve enflasyon ilişkisi. 1 Ocak’tan bugüne dek Dolar kuru, 29,7 TL’den, 32,3 TL’ye çıkarak yüzde 8,7 değer kazanmış.
Buna karşılık aynı dönem bile değil, yılın ilk 4 ayında TL cinsinden fiyatlar TÜİK’e göre yüzde 18,7 artmış. Mayıs ayı enflasyonunu ise haftaya öğreneceğiz.
TL cinsinden fiyatlar artıyor ama döviz kuru aynı oranda artmıyorsa o halde her şeyin fiyatı döviz cinsinden de artıyor demektir. Başka bir ifadeyle, Türkiye’deki mal ve hizmetler, cebinde döviz olan dış alem için giderek daha pahalı hale geliyor. Haliyle ihracat yavaşlarken, ithalat artıyor. Sonuç, dış ticaret açığı büyüyor.
ENFLASYON SÜRERSE
Dolar kuru, enflasyonla paralel ilerlemiyor. Fakat faizler enflasyona göre hareket ediyor. Bu da, son haftalarda çok konuşulan “Carry Trade” getirilerini gündemimize sokuyor. Basit bir örnek üzerinden ifade edelim.
Vadeli mevduat faizinin yıllık yüzde 60 olduğunu ve yurtdışından Türkiye’ye 1 milyon dolar getirdiğinizi hayal edin. Güncel kurla, bankaya 32 milyon 300 bin lira yatırmış olacaksınız. 3 ay sonra bankadaki paranıza yüzde 15 kadar faiz getirisi eklenir. Böylece bankadaki paranız 3 ay sonra 37 milyon 145 bin liraya çıkar. Doların bu 3 ay boyunca sabit kalması halinde, 1 milyon dolarınız da 1 milyon 150 bin dolara yükselir. Böylece dünyanın en yüksek faiz veren ikinci ülkesinde, dolar kuru da sabit tutulduğunda, 3 ay gibi kısa bir süre içinde yabancı paranıza yüzde 15 faiz getirisi elde edersiniz. Dolar kuru sabitse, TL faizi dolar faizine eşitenir.
Dünyanın hemen hiçbir yerinde, bırakın 3 ayda, 1 yılda dahi dövizinize yüzde 15’lik faiz getirisi elde edemezsiniz.
Bu haliyle, Türkiye, carry trade getirileri için tam anlamıyla bir cennet.
TÜKETİM İTHALATI PATLIYOR
Sıcak para biçiminde gelerek yurda yerleşen finansal sermaye, Merkez Bankası rezervlerinin olumlu anlamda artmasını sağlıyor. Bu haliyle, yurda giren sıcak para Türkiye ekonomisinin finansal gerginliğini azaltıyor. Bu sayede döviz kurları da yukarı yönlü hareket etmiyor. Fakat sorun şu; enflasyon da düşmüyor.
Haliyle, döviz kuru sabit kalırken, TL cinsinden fiyatların artması, aynı şekilde fiyatların döviz cinsinden de artmasına neden oluyor. Bu nedenle ithalat giderek ucuzlaşıyor, ihracatçı da zorlanıyor.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre tüketim malı ithalatı nisanda önceki yıla göre yüzde 34 artışla 4,9 milyar doları buldu. 12 aylık toplam tüketim malı ithalatı 50 milyar dolarla cumhuriyet döneminin rekorunu kırmış durumda. Tüketim ithalatı nasıl artmasın? Türkiye’deki mevcut vergi politikaları da düşünüldüğünde, Türkiye Avrupa’dan daha pahalı hale geldi. Bu ithalatın finansmanını da Carry Trade getirileri için yurda gelen yabancılar sağlıyor. Onlara deve yüküyle faiz ödeyip, tüketimimizi finanse ettiriyoruz. Bu nedenle mevcut Carry Trade rejimine Keriz Trade diyenler de var…
O halde çare belli, bu kısır döngünün kırılması için döviz kurlarının yukarı yönlü hareket ettirilmesi lazım. Bu sayede hem ithalat azalır, hem ihracatçı rahat nefes alır. Yabancı paraya olan ihtiyaç da düşer. Fakat bu sefer de dövizin yukarı yönlü hareketiyle enflasyon ateşleniyor, enflasyon beklentileri bozuluyor. Döviz kurları sabit tutulmaya devam edip, enflasyon durdurulamadığında ise dünyanın en yüksek faizini ödeyip, ithalatın giderek artmasına neden olunuyor.
Türkiye ekonomisi bu kısır döngü içinde hareket ediyor.
31 MAYIS 2024
Kaynak: BirGün
