Geniş tanımlı işsizliğin pandemi öncesindeki yüzde 22 oranına dönmesi kolay değil. İşsizliğin dolayısıyla yoksullaşmanın gerilimi, ekonomi kadar siyaseti de en çok sarsan dip dalga olmayı sürdürecek.
COVID-19 pandemisi ile birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de işsizlik tırmandı, istihdam azaldı. Ama ne kadar? Mesele ölçmeye gelince hiçbiri tek başına yanlış olmayan sayılar var. Mesele
[
olarak açıklanan işsizliğin, geniş anlamda yüzde 24,6’ya ulaştığı görülüyor.
Ama bitmiyor. Pandemi ile birlikte işverenlere
[
, “umutsuz vb. ” diye tanımlanan iş aramaktan uzaklaşmış 4,6 milyon işsiz, iş arayan ama bulamayan resmi 3,8 milyon işsize eklendiğinde işsizlerin sayısının 8,4 milyona ulaştığını ve geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 24,6’ya çıktığını birçok iktisatçı gibi belirttikten sonra şöyle diyor:
“İşte Türkiye’nin gerçeğe en yakın işsizlik oranı budur. Son dönemde resmi işsizlik oranıyla geniş işsizlik oranı arasındaki ilişkinin iyice kopmasının nedenleri arasında ekonominin büyüyememesi nedeniyle işsizlerin iş bulma umudunu kaybetmesi, resmi kanallar yerine özel ilişkileri devreye sokmaya yönelmeleri gibi nedenler sayılabilir. Son 2 aydaki büyük kopuşun bir nedeni COVID-19 pandemisinin yarattığı sağlık endişesiyle işsizlerin iş bulmak için başvuru yapmaya gitmekten çekinmeleridir”.
Pandemi ile ortaya çıkan bu durumu
[
verilerinde görülüyor. Fon’un “nakdi yardım” ve “kısmi çalışma ödeneği” ödediği, iş sözleşmeleri iptal edilmeyen, pandeminin 3, bazı durumlarda 6 ayı boyunca devletten yardım alan, alacak olan ücretli sayısı
[
, istihdamın içindeki işsizleri ve haftalık çalışma saatlerindeki kayıpları da dikkate alan hesabı sonucunda fiilen genişletilmiş işsiz ve yaşanan iş kayıplarının, işgücüne oranını yüzde 52, en geniş anlamda işsiz olanların sayısını da 17,7 milyon olarak ifade ediyor.
Yüzde 50’lerle ifade edilen bu işsizlik savı dudak uçuklatıcı ve elbette nisan ayına ait bu veri, bir ölçüde pandemi şartları ile ilgili. önümüzdeki aylarda bu boyutta kalmayacağı tahmin ediliyor. Belki mayıs verisi de benzer boyutlarda gelebilir ama hazirandan itibaren, pandemiye rağmen ekonomi açıldı. Toplam talep ve arz görece arttı. “İş bulamam” ya da “dışarısı tehlikeli” diye iş aramayanlar iş aramaya çıktı, bir kısmı da iş buldu, eski işlerine döndü. Belki istihdam içindeki işsizler, eskisi kadar kabarık kalmayacak, bazı umutsuzlar iş bulacak; bunlar yüzde 50’lerdeki en geniş tanımlı işsizliği birkaç puan aşağı çekebilir.
Ama yine de haziran itibariyle geniş tanımlı işsizliğin, pandemi öncesi orana ([
