Referandumdan bir gün önce ödenecek memur maaşları “Zorunlu” Bireysel “Emeklilik” Sistemi (Z-BES) nedeniyle en az 108 lira eksik olarak yatacak. 1 Nisan 2017 tarihi itibariyle kamuda uygulaması başlayan Z-BES’in, yaklaşık 2 milyon kamu çalışanının ücretini azaltacağı varsayılıyor.
2010 yılından bu yana reel zam alamayan, her yıl Mayıs ayında vergi dilimiyle ücreti düşen memura bu yıl çifte maaş azaltması yaşatılacak.
Enflasyonun şubat ayında çift haneli olması nedeniyle zaten yıllık zammı buharlaşan kamu emekçilerinin, Z-BES karşısında alacakları tutum söz konusu sistemin sorunlarına dair “bilgi çarpıtmaları” nedeniyle net değil henüz.
Z-bes bir emeklilik sistemi değildir
öncelikle adında “Emeklilik” ibaresi bulunan Z-BES, bilinen anlamda ve işlevde bir emeklilik sistemi değil. Asla kamusal emeklilik sistemleri ile kıyaslanmamalı. Her şeyden önce ne primi onun kadar düşük ne de getirisi onun kadar yüksek.
Yıllarca verilen emeğin karşılığı olarak bir emeklilik maaşı dönüşü olan ve sosyal devlet gereği oluşan
kamusal emeklilikteki
ücretlerin düşüklüğü AKP döneminde daha belirgin hale geldi.
Sosyal güvenlik reformu adı altında prim gün sayısı artmasına rağmen emekli maaşı bağlama oranları düştü. Milyonlarca kişi emekli olduğu halde ek iş yapmak zorunda kalıyor. Ancak tüm eksikleri ve geriye götürme durumlarına rağmen bir emeklilik sistemi olarak adlandırılmalı. Z-BES ise prim kesintilerine göre yüksek kesinti düşük getiri sistemidir.
2001 yılında uygulaması başlayan ve 2012 yılından sonra yüzde 25 Devlet Katkısı “reklamıyla” uygulaması devam eden Bireysel “Emeklilik” Sistemi’nden emekli olma oranı binde 7’dir ( yüzde 0,7).
[kck]table 1 cellpadding=0 cellspacing=0 style=490px; 368[kck]t[kck]tr[kck]td colspan=7 style=100. 0%;:43px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td rowspan=2 style=18. 0%;:39px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td style=0px;:35px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Aegon[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;42. 473[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;141. 717. 982[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;14. 749. 037[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;108. 060. 838[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;288[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,7%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Allianz[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;117. 049[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 927. 101. 058[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;245. 999. 199[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;1. 492. 349. 926[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;2. 403[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;2,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Allianz[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;779. 205[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;7. 811. 024. 710[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;871. 862. 189[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;5. 950. 538. 089[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;5. 939[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,8%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Anadolu[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;1. 132. 242[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;10. 497. 890. 925[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 597. 789. 681[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;8. 389. 669. 114[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;12. 073[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;1,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Avivasa[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;882. 529[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;11. 141. 342. 783[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 455. 347. 988[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;8. 879. 740. 681[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;9. 577[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;1,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Axa[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;33. 819[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;230. 155. 574[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;47. 020. 679[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;203. 220. 972[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;25[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Bereket[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;122. 790[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;324. 635. 331[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;73. 332. 059[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;278. 316. 192[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;20[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,0%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;BNP Paribas Cardif[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;186. 577[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 615. 412. 655[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;215. 305. 405[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;1. 325. 337. 672[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;1. 269[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,7%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Cigna Finans[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;119. 926[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;582. 600. 584[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;108. 403. 656[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;504. 647. 477[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;61[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Fiba[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;38. 250[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;259. 323. 263[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;36. 725. 545[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;220. 338. 401[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;115[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,3%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Garanti[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;1. 166. 976[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;8. 741. 114. 711[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 246. 659. 291[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;6. 981. 116. 030[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;6. 161[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,5%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Groupama[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;61. 036[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;823. 229. 635[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;86. 618. 490[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;612. 637. 961[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;2. 105[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;3,4%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Halk[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;454. 812[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;2. 082. 699. 168[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;380. 357. 896[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;1. 867. 005. 933[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;132[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,0%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Katılım[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;163. 778[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;577. 994. 962[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;113. 136. 794[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;536. 962. 375[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;20[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,0%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Metlife[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;179. 843[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;1. 075. 434. 563[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;178. 761. 630[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;936. 446. 214[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;182[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;NN[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;267. 700[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;2. 177. 947. 364[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;297. 355. 054[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;1. 723. 003. 066[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;2. 530[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,9%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Vakıf[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;469. 248[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;4. 451. 415. 396[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;579. 833. 002[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;3. 658. 367. 003[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;4. 040[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,9%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Ziraat[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;527. 530[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;2. 165. 956. 945[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;412. 767. 704[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;1. 917. 779. 632[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;516[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,1%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]tr[kck]td nowrap=nowrap style=18. 0%;:25px;Sektör Toplamı[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=8. 0%;:25px;6. 745. 783[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;56. 626. 997. 609[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=15. 0%;:25px;7. 962. 025. 301[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=12. 0%;:25px;45. 585. 537. 577[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;47. 456[kck]/td[kck]td nowrap=nowrap style=14. 0%;:25px;0,7%[kck]/td[kck]td style=0px;:25px;
[kck]/td[kck]/tr[kck]/t[kck]/table[kck]em[byk]Kaynak: Emeklilik Gözetim Merkezi[kck]/em[byk]Emekli olabilen kişilerin (yüzde 0,7) aldığı ortalama emekli aylığının miktarı, düşük olduğu için eleştirilen kamusal emeklilik maaşlarının çeyreğinden bile daha azdır. Ayrıca yaşadığınız sürece değil belirli bir süre ödenecektir. Bu yönüyle Z-BES içerisinde emeklilik ibaresi olmasına rağmen bilinen anlamda bir emeklilik sistemi değil.
İşin içinde batırmak da var
Z-BES’in emeklilik sistemi olmadığı 16 yılın uygulama ve sonuçlarıyla yukarıda ifade edildi. Buna ek olarak Z-BES bir tasarruf sistemi de değil.
Tasarruf sistemleri birikimlerin reel olarak korunmasını garantileyen ve tasarrufların geliştirilmesini sağlayan sistemlerdir. Bu yönüyle Z-BES kesintilerinin reel olarak korunması ve geliştirilmesine dair bir garanti yoktur. Başta enflasyona karşı reel korumaMA olmak üzere, ekonomik kriz, iflas, borsa çöküşleri vb. durumlarda biriken Z-BES para
