AKP liderliği ölümden korkup,
Andreas Lubitz
olmaya karar vermiş görünüyor. Lubitz uçağı dağa çarptırmıştı. AKP de
“barış sürecini”, İŞİD bahanesiyle,
“tüm muhalefeti temizler,
sonra seçime giderim”
fantezisine çarptırdı. Gelişmeleri kaygıyla izlerken,
“büyük
resme”, kapitalizmin krizine ilişkin gelişmelere de arada sırada göz atmakta yarar var. Pazar günü
Pelin ünker
“Kusursuz Fırtına”
yazısıyla Türkiye ekonomisine bakmıştı. Ben şimdi açıyı biraz daha genişleterek, dünya ekonomisine ilişkin yeni açıklanan kimi ilginç verilere değineceğim.
‘Verimlilik sorunu’
Washington Post’tan
R. Samuelson
“Verimlilik esrarengiz
biçimde düşüyor”başlığıyla son OECD raporuna dikkat çekti. Samuelson’un yorumuna değinmeden önce,
Future of productivity-
2015
başlıklı rapora biz de bakalım. Ayrıntılara girmeden, ilk 22 sayfada yer alan kimi grafikleri aktarmakla yetineceğim.
Sf.
15:
İki grafik, gelişmekte olan ülkelerde, dünyada ve OECD ülkelerinde
emek verimliliği
ve
çok faktörlü verimlilik
artış hızlarını sergiliyor. 2006’dan sonra sert bir düşüş sergileyen artış hızları, 2008-2010 arasında kısmen toparlandıktan sonra, 2010’dan bu yana yeniden belirgin biçimde gerilemeye başlamış. Sf.
16:
Bir grafik,çalışılan saat başına
GSMH
oranının OECD, Doğu Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinde, 1950-70 döneminden bu yana (ABD, Kore, Avustralya, Y. Zelanda’da, yalnızca 95- 04 döneminde bir artış var) sürekli gerilemekte olduğunu gösteriyor.
19. sayfadaki
grafikte, Hindistan ve çin’de emek verimliliği büyüme hızı yalnızca 2000-07 dönemlerine bir artış gösteriyor, sonra gerilemeye başlıyor.
22. sayfadaki
iki grafik, OECD ülkelerinde iş yaşamındaki dinamizmi, bilgi temelli (teknoloji) sermaye yatırımları ve yeni başlayan girişimler üzerinden, 1995-2000, 2000-07; 07- 10 dönemleri için ölçmeye çalışıyor. Her iki grafikte de
“95-
00″döneminden sonra belirgin bir gerileme var. Samuelson’a göre karşımızda
“gizemli bir sorun”
var. çünkü, internet, rekabet, küreselleşme, gelişmekte olan ülkelerin teknolojik, bilimsel gelişmelere katkıları, verimliliğin artması için koşulların çok uygun olduğunu gösteriyor. Ancak tam aksine verimlilik gerilemesi küresel bir olgu. Ne”İnternetin ilk etkisi
geçti”,
ne de OECD’nin
“Yenilikler
gereken hızda yaygınlaşamıyor”
savı açıklayıcı değil.
Aslında gizemli bir durum yok. Verimlilikte ve dinamizmde 1970’lerden bu yana küresel çapta giderek kronikleşen gerileme eğilimi, 1970’lerde başlayan (sermaye birikim modelinin
yapısal krizine, 2000’li yıllarda başlayan ve 2007 kırılmasına yol açan
“mali krize”
ilişkin savlarla uyumludur. Yukardaki gizeme bir açıklama arayanların, kapitalizmin krizini, bu üretim tarzının iç dinamikleriyle açıklayan teorilere başvurmaları gerekiyor.
Dünya ticareti
Devam edersem,
Financial
Post’ta (Kanada) rastladığım
“Dünya ticaretinde ne oluyor”
(Shmuel, 22/07/2015) başlıklı yazının aktardığı iki grafik, dünya
sanayi üretiminin
ve
ticaret
hacminin
büyüme hızlarında 2014 yılından bu yana yeniden bir gerileme başladığını gösteriyor. Aynı dönemde sanayi üretimiyle ticaret hacmi karşılaştırıldığında,
envanterlerde
belirgin bir artış yaşandığı (aşırı üretim sorununun basıncının arttığı-EY) ortaya çıkıyor.
Verimlilik hızları gerilerken, dünya ticaretinde gerileme, envanterlerde belirgin bir artış, kaçınılmaz olarak uluslararası alanda
rekabetin,
korumacılığın
artacağını düşündürüyor. . . Gerçekten de
The Bank of
Canada’nın hazırladığı bir çalışma, dünya ticaretindeki gerilemeyi, ticareti serbestleştirmede isteksizliklerdeki, korumacı önlemlerdeki artma eğilimine bağlıyor (Financial Post).
Australian Institute of International
Affairs’den Profesör
Evenett
& Dr.
Fritz‘ göre korumacılık eğilimleri resmi verilerin gösterdiğinden çok daha güçlü. Yazarlar, ortak çalışmalarında, ticaretin sınırlandırılması (korumacılık) bağlamında, G-20 ülkelerinde, Kasım 2008’den bu yana 2080 (DTö bulgularından yüzde 53 daha fazla) yeni önlem alındığını saptıyorlar. Perşembe günü
jeopolitik ve emperyalizmkonularıyla devam edeceğim.
28. 07. 2015 – CUMHURİYET
