Malumunuz Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Şu anda Türkçenin mevcut kelime hazinesiyle felsefe yapamazsınız” buyurdular. . .
Geçen çarşamba
kalktık, baktık ki o dil yok. Türkiye yabancı dillerle, kelime ve kavramlarla bilim öğrenen ve öğreten bir ülke oldu” dedi.
Böyle konuşan kişi sıradan biri değil de bu ülkenin cumhurbaşkanı olunca, bu ifadeler ciddiye alınmayı hak ediyor.
Erdoğan Türkçeyi yadsıyor ve bu yazıda biz de “yadsıyanı yadsıyacağız”.
Cumhurbaşkanı’nın külliyen yanlış olan “Türkçeyle felsefe yapılmaz” şeklindeki iddiasının kaynağında temel bilgi noksanlığı var. İleri sürdüğünün tam tersine Türkçenin mevcut kelime hazinesiyle uluslararası düzeyde felsefe uzunca bir süredir yapılabilmektedir.
Mamafih bunu söylemek yetmez. örnekler de vermek gerekir. Bu bakımdan aklıma gelen ilk isim, Türkçe felsefe kavramları üretme ve geliştirme yönündeki kapsamlı çalışmaların öncüsü olmuş, müteveffa felsefeci Orhan Hançerlioğlu’dur.
Aşağıda, Hançerlioğlu’nun ilk baskısı bundan 44 yıl önce, 1970’te yapılan Felsefe Sözlüğü’nden sadece bir fikir versin diye derlediğim bazı Türkçe felsefe kavramlarını, parantez içindeki Osmanlıca ve Fransızca karşılıklarıyla birlikte bulacaksınız. Kavramları, günümüz Türkiye’sindeki baskın düşünce ve siyasi davranış halinin yaptığı çağrışımlara göre seçtim:
Gericilik (Os. Terakkişikenlik, Fr. Reactionnisme)
Gerici (Os. Muhalifi terakki)
Körinanç (Os. Taassup, Fr. Fanatisme)
Köktencilik (Os. Cezriyye, Fr. Radicalisme)
İnakçılık (Os. Nassiyye, Fr. Dogmatisme)
Karşı devrim (Os. Mukabil ihtilal)
Softalık (Os. Müteassıblık, Fr. Sectarisme)
Yazgıcılık (Os. Kadercilik, Fr. Fatalisme)
Buyrukçuluk (Os. İdare-i müstebide, Fr. Despotisme)
Saltık düşüncecilik (Os. Tasavvuriyye-i mutlaka)
Bilmesinlercilik (Os. Zulmet-i cehli iltizam, Fr. Obscurantisme).
Gördüğünüz gibi memleketin bir durumu hakkında Türkçe kavramlar kullanarak felsefe yapmak mümkün. . .
Diğer taraftan maalesef bu topraklarda bir felsefe geleneği oluşmamıştır. Nedeni de Osmanlı’da 16’ncı yüzyıldan itibaren
, Metis, Ayrıntı ve İthaki, gerek felsefe çevirileri gerekse de telif eserler yayımlayarak felsefe kültürüne ve düşünce üretimine önemli katkılarda bulunan yayınevleri arasında en başta yer alırlar.
Kurulduğu 1982’den bugüne felsefe alanında 300’den fazla telif ve çeviri eser yayımlayan Metis’in kurucu ortağı Semih Sökmen’e Cumhurbaşkanı’nın beyanı hakkında ne düşündüğünü sordum. Aktarıyorum:
“
alıp felsefe üretebilen insan nüfusu ile bunu Osmanlı’da yapmış nüfus arasında bugünkünden yana büyük fark var.
Dilin Arapça ve
