Bugün e-sendika üyeliği dönemi başlıyor. İş sözleşmesiyle çalışanlar (kamu görevlileri hariç) bugünden başlayarak e-devlet kapısı üzerinden sendikaya üye olabilecekler ve üyelikten ayrılabilecekler. 7 Kasım 2012’de yürürlüğe giren 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu noter kanalıyla üyelik ve istifa yöntemini kaldırmış, bunun yerine e-sendika üyeliği için bir yıllık bir geçiş dönemi tanımıştı. Yasaya göre e-sendika üyeliğinin bugün başlaması gerekiyor.
Ancak e-sendika üyeliğinin yaklaşmasıyla birlikte erteleme tartışmaları da gündeme geldi. İşverenler telaşlanmış ve uygulama ertelensin diye kulis yapıyorlarmış. İşçilerin sendikalaşmasını engellemek için şimdiye kadar envaiçeşit yöntemlere başvuran işverenler, işçilerin kendilerinden habersiz sendikalaşması ihtimalinden haliyle kuşkuya kapılmış. Öte yandan istifanın kolaylaşması nedeniyle bazı sendikaların da yeni uygulamaya sıcak bakmadığı söyleniyor. Umarız bu baskıların etkisiyle e-sendika üyeliği uygulaması ertelenmez.Türkiye’de 1983-2013 arasında tam 30 yıl boyunca sendika üyeliği ve istifa noter kanalıyla gerçekleşti. Noter yoluyla üyelik hem masraflı hem de zor bir yoldu. İşverenin noter yoluyla üyeliği öğrenmesi ve engellemesi mümkündü. AKP’de bu yöntemi 11 yıl boyunca uyguladı. Ancak özellikle ILO’dan gelen baskılar sonucunda noter şartı kaldırıldı ve e-sendika üyeliği yöntemi kabul edildi.
E-devlet şifresini alan çalışanlar e-devlet kapısı üzerinden internet yoluyla sendikaya üye olabilecekler. Sendikadan istifa da e-devlet kapısı üzerinden olacak. Sendika üyeliği e-devlet kapısı üzerinden onaylayacak. Sendika 30 gün içinde üyeliği kabul etmezse, üyelik kendiliğinden gerçekleşecek. Böylece notere gitmek ve masraf yapmaksızın sendika üyeliğinin kapısı açılmış oldu. Artık bilgisayarınızın başında bir kaç dakika içinde sendikaya üye olabilirsiniz.
E-sendika üyeliğinin olumlu yanları yanında, ciddi olumsuz yanları da bulunuyor. Olumlu yanları sendika üyelik işleminin eskiye göre kolaylaşmasıdır. Bu sistem yoluyla sendikaların üye sayılarını daha hızlı artırmaları, çalışanların daha hızlı bir şekilde sendikaya üye olması mümkündür.Ancak sistemin önemli eksikleri de söz konusu. Başta gelen sakınca sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmayanların ve taşeron şirketlerde çalışanların sendika üyeliği sorunudur. Sendika üyeliği evrensel ve anayasal bir haktır ve kayıtlı çalışma koşuluna bağlanması anayasaya aykırıdır. Öte yandan yeni sistemle muvazaalı bir şekilde taşeron işçisi olarak çalıştırılanların asıl işverenin faaliyet gösterdiği işkolunda kurulu sendikaya üye olmalarının önü kesilmektedir. Sistemin bir diğer sakıncası online devlet gözetimidir. İki taraflı bir işlem olan üyelik devlet tarafından da online izlenecektir. Dahası şimdiye kadar yaşanan sendikasızlaştırma tekniklerine bakılırsa bazı işverenlerin, bu sistemi de kötüye kullanmaları mümkündür.Çalışanlardan e-devlet şifrelerini almak yoluyla onları izlemek veya işverene yakın bir sendikaya üye kaydetmek gibi kanunsuz uygulamalar gündeme gelebilir.
Bu nedenle e-sendika üyeliği sistemi çözüm değildir. İşçinin sendika üyeliğinde devletin aracılık yapmasına gerek yoktur. Nasıl siyasi partilerde ve derneklerde üyelikte devletin aracılığı söz konusu değilse, sendikalarda da olmamalıdır. Bunun için, çifte baraj sistemi kaldırılmalı ve uyuşmazlık durumunda referandum yoluyla yetkili sendika saptanmalıdır. Bunun dışındaki her yol karmaşayı devam ettirecektir.
E-sendika üyeliği bu sakıncalarına rağmen sendikalaşmayı artırıcı bir manivela olarak kullanılabilir. Haydi e-devlet şifresi almaya, haydi sendika üyesi olmaya! Sendika artık size klavye kadar yakın.
‘07.11.2013 – BİRGÜN
